AstronomieAntwoorden: Mars 2003

AstronomieAntwoorden
Mars 2003


[AA] [Woordenboek] [Antwoordenboek] [UniversumFamilieBoom] [Wetenschap] [Sterrenhemel] [Planeetstanden] [Reken] [Colofon]

Vanaf het midden van 2003 doen verhalen de ronde dat er aan het eind van augustus 2003 iets erg speciaals met de planeet Mars aan de hand is. Wat is dat dan?

Aan het eind van augustus 2003 staat Mars het dichtste bij de Aarde (in zijn perigeum) en recht tegenover de Zon (in oppositie). (Die twee verschijnselen zijn nooit ver van elkaar.) Op zich is het niet zo bijzonder dat Mars in oppositie en perigeum is, want dat komt ongeveer elke 26 maanden terug, maar deze keer komt Mars dichterbij dan het in duizenden jaren gedaan heeft, hoewel ook weer niet zo veel dichterbij dat al die ophef er voor nodig is.

De Aarde en Mars draaien allebei in hun banen rond de Zon. Mars is gemiddeld ongeveer anderhalf keer verder van de Zon dan de Aarde en gaat daarom langzamer rond dan de Aarde. Eens per 26 maanden haalt de Aarde Mars in, en dan is Mars in zijn perigeum en ook in oppositie.

De banen van Mars en de Aarde zijn niet helemaal rond maar een beetje ovaal, en zijn bovendien een beetje verschoven zodat de Zon niet precies in het midden van de banen ligt. Deze zogenaamde excentriciteit van de banen (en vooral die van Mars) zorgt ervoor dat de kleinste afstand die er tussen Mars en de Aarde is wanneer de Aarde Mars inhaalt niet elke keer hetzelfde is.

Als de Aarde Mars inhaalt op een stuk waar hun banen wat dichter bij elkaar liggen, dan zal de kleinste afstand kleiner dan gemiddeld zijn, en dat is deze keer het geval. Zo'n extra-kleine afstand is er ongeveer elke achtste oppositie, ofwel ongeveer eens per 17 jaar.

De gemiddelde kleinste afstand tussen Mars en de Aarde is 78 miljoen kilometer (en de gemiddelde grootste afstand is 378 miljoen kilometer), maar die kleinste afstand kan vanwege de excentriciteit varieren tussen ongeveer 56 miljoen kilometer en ongeveer 101 miljoen kilometer: dat scheelt bijna een factor twee. Deze keer is het dus 56 miljoen kilometer.

Het blijkt dat de kleinste afstand deze keer de kleinste is sinds vele duizenden jaren, maar het verschil met "normale" extra-kleine afstanden is gering. Wat betreft foto's of andere waarnemingen zal deze keer niet merkbaar afwijken van andere recente opposities met een extra-kleine afstand.

Als Mars dichterbij komt dan gemiddeld, dan ziet hij er helderder uit en (in een telescoop) ook groter. Mars is nu dan ook flink helderder aan de hemel dan gewoonlijk. Echter, deze oppositie van Mars is niet voor iedereen even goed te zien. We onderscheiden waarnemers in het noordpoolgebied (I, bijvoorbeeld noord-Canada), tussen de noordelijke poolcirkel op 67° noorderbreedte en de noordelijke keerkring op 23° noorderbreedte (II, de noordelijke gematigde zone, bijvoorbeeld centraal Europa), tussen de keerkringen (III, de tropen, bijvoorbeeld Indonesië), tussen de zuidelijke keerkring op 23° zuiderbreedte en de zuidelijke poolcirkel op 67° zuiderbreedte (IV, de zuidelijke gematigde zone, bijvoorbeeld Zuid-Afrika), en het zuidpoolgebied (V).

Mars bevindt zich nu voor waarnemers ten noorden van de tropen (in zones I en II) in een ongustig deel van de ecliptica, waardoor hij daar niet hoog boven de horizon komt (en in het noordpoolgebied zelfs helemaal niet te zien is), meer van zijn helderheid verliest door de aardse atmosfeer, en ook niet lang op blijft. Wat dat betreft zijn sommige andere recente extra-dichtbijzijnde opposities een stuk beter, hoewel ze iets minder dichtbij waren.

Voor waarnemers in het zuiden (zones IV en V) is Mars nu juist in een gunstig deel van de ecliptica. Daar komt Mars hoog aan de hemel en blijft hij lang op (of gaat niet onder, zoals in het zuidpoolgebied). Voor waarnemers in de tropen (zone III) maakt het niet uit in welk deel van de ecliptica Mars staat.

Mars is nu (augustus - september 2003) vanuit de noordelijke gematigde zone (II, inclusief Nederland en België) eenvoudig aan de hemel te vinden. De helderste "ster" die je rond middernacht in het zuiden ziet staan is Mars. In de tropen (zone III) moet je rond middernacht recht naar boven kijken, en ten zuiden van de tropen (zones IV en V) moet je rond middernacht juist naar het noorden kijken.

Mars komt op in het oosten (in het zuidoosten gezien vanuit zone II, in het noordoosten gezien vanuit zone IV), beweegt in westelijke richting, en gaat dan in het westen onder (in het zuidwesten gezien vanuit zone II, in het noordwesten gezien vanuit zone IV).

Op het moment (mid-augustus 2003) komt Mars nog een uur of wat na zonsondergang op en gaat hij pas na zonsopkomst weer onder, maar aan het eind van augustus komt Mars op als de Zon onder gaat, en in september is Mars al op als de Zon onder gaat. Er staan geen heldere sterren in het deel van de hemel waar Mars is, dus kun je hem niet missen.



[AA]

talen: [en] [nl]

//aa.quae.nl/nl/mars2003.html;
Laatst vernieuwd: 2021-07-19